CHÂU ÂU VỠ MỘNG, THẤT BẠI VỚI "MIỄN DỊCH CỘNG ĐỒNG"

Covid-19 một lần nữa trỗi dậy ở “lục địa già, bất chấp tỷ lệ tiêm chủng cao, cho thấy mục tiêu sớm đánh bại virus bằng miễn dịch cộng đồng đã thất bại.

Nhiều nước châu Âu “đau đầu” vì bùng phát dịch

Romania trong ngày 19/10/2021 ghi nhận số ca mắc mới và tử vong vì Covid-19 ở mức kỉ lục, khi quốc gia Nam Âu này đối mặt với làn sóng dịch bệnh nghiêm trọng, còn tỉ lệ tiêm chủng ở mức thấp.

Giới chức y tế Romania xác nhận nước này có 18.863 ca nhiễm mới và 574 ca tử vong trong ngày 19/10. Đây là lần đầu tiên quốc gia 19 triệu dân này vượt ngưỡng 500 ca tử vong/ngày vì Covid-19. Trong Liên minh châu Âu (EU), Romani là nước có tỉ lệ tiêm chủng vắc xin ở mức áp chót, chỉ xếp trên Bulgaria. Mới chỉ có 34% người trưởng thành ở Romania tiêm đủ hai liều vắc xin, trong khi tỉ lệ trung bình của toàn khối là 74%.

Bộ trưởng Y tế Ba Lan, Adam Niedzielski, hôm 20/10 cho biết đất nước này đang phải trải qua “sự bùng nổ của đại dịch trong suốt hai ngày qua”. Ông đồng thời cảnh báo tình hình dịch Covid-19 trong nước đang “trở nên nghiêm trọng”. Số ca mắc Covid-19 hàng ngày tại Ba Lan đã vượt quá mốc 5.000 lần đầu tiên kể từ tháng 5.

Cơ quan y tế của Latvia cho biết số ca mắc mới ở nước này tăng 49% trong tuần tính đến ngày 17/10. Số ca nhập viện tăng 56% trong tuần trước, trong khi số ca Covid-19 nặng tăng 62,8%. Khoảng 79% các trường hợp mắc mới là ở những người chưa được tiêm chủng hoặc mới chỉ được tiêm chủng một phần. Theo Trung tâm ngăn ngừa và kiểm soát dịch bệnh Latvia, quốc gia vùng Baltic này hiện có tỉ lệ tử vong là 864 ca/100.000 dân, thuộc nhóm cao nhất thế giới.

Nga trong ngày 20/10 cũng ghi nhận kỉ lục mới về số ca tử vong, với 1.028 trường hợp. Số ca nhiễm mới trong ngày cũng ở mức trên 34.000 ca. Dịch bệnh bùng phát mạnh tại Nga trong vài tuần gần đây, khi chiến dịch tiêm chủng gần như không có bước tiến, trong khi chính phủ không quyết liệt áp đặt các biện pháp kiểm soát, giãn cách mạnh tay hơn để ngăn chặn lây lan.

Nước láng giềng Ukraine cũng trong tình trạng tương tự. Ukraine trong ngày 19/10 ghi nhận 15.579 ca nhiễm mới, với 2.852 ca bệnh nặng phải nhập viện. Số ca tử vong trong ngày cũng lên đến 538 ca.

Số ca mắc mới và tử vong vì Covid-19 ở Anh đang tăng nhanh trong vài tuần gần đây khi mùa đông đến gần. Kế hoạch dựa hoàn toàn vào miễn dịch thông qua tiêm chủng hoặc lây nhiễm tự nhiên đang dần đổ vỡ, bởi miễn dịch không hoàn toàn bảo vệ con người trước virus và khả năng bảo vệ suy giảm theo thời gian.

Theo thống kê của Đại học Oxford, nước Anh đang có trung bình 667 ca mắc Covid-19 trên mỗi 1 triệu dân mỗi ngày, cao hơn nhiều so với mức 80 của Pháp hay 147 của Đức. Cả hai quốc gia lục địa châu Âu nói trên đều áp dụng một số biện pháp kiểm soát Covid-19.

Lại quay về với phong tỏa

Các nhà dịch tễ học cho biết tỷ lệ lây nhiễm tăng mạnh ở châu Âu hiện nay đến từ nhiều nguyên nhân, gồm dỡ bỏ các hạn chế phòng dịch, mức độ miễn dịch nhờ tiêm chủng suy giảm qua thời gian, số trẻ em chưa tiêm chủng ở mức cao, cùng các hoạt động trong không gian kín được mở trở lại.

Bên cạnh đó, sau thời gian đầu tiêm chủng nhanh, chiến dịch tiêm chủng ở châu Âu thời gian qua rơi vào bế tắc và hiện chậm hơn so với các nước ở châu lục khác, nguyên nhân là giới trẻ thờ ơ với vắc xin.

Với người trưởng thành, nếu từng mắc Covid-19, họ sẽ có hệ miễn dịch tự nhiên chống lại virus. Dù vậy, hiện chưa thể biết chắc miễn dịch tự nhiên như vậy kéo dài trong bao lâu, và hiệu quả như thế nào so với miễn dịch nhờ tiêm chủng. Mặc khác, những nghiên cứu gần đây cũng cho thấy miễn dịch nhờ tiêm vắc xin giảm dần hiệu quả bảo vệ qua thời gian, dẫn tới ngày càng nhiều ca nhiễm bệnh dù đã được chủng ngừa.

Do vậy, các nước ngay lập tức đã quay lại biện pháp phong tỏa, đồng thời sử dụng các cách phòng dịch như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội khi hiệu quả bảo vệ của vắc xin suy giảm.

Tại Latvia, chính quyền đã áp đặt lệnh hạn chế, đóng cửa kéo dài trong 30 ngày khi lây nhiễm Covid-19 diễn biến ngày một phức tạp. Đa phần các trường học, nhà hàng, trung tâm giải chí sẽ phải đóng cửa trong gần một tháng, bắt đầu từ ngày 21/10. Lệnh giới nghiêm ban đêm cũng sẽ được duy trì đến ngày 15/11.

Giới chức Bulgaria áp dụng hộ chiếu vắc xin ở phòng tập thể dục, bảo tàng, quán cà phê và các địa điểm công cộng khác để ngăn chặn sự lây lan của virus.

Ở thủ đô Moscow, những công dân trên 60 tuổi chưa tiêm vaccine được yêu cầu ở nhà trong 4 tháng. Hộ chiếu vaccine cũng được cấp ở một số khu vực. Hôm 20-10, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh thực hiện kỳ nghỉ có lương kéo dài một tuần để hạn chế sự lây lan dịch bệnh.

Miễn dịch cộng đồng không phải một mục tiêu cố định bởi nó phụ thuộc vào 3 yếu tố có tính di biến, gồm khả năng lây lan của virus, tỷ lệ miễn dịch trong cộng đồng, và mức độ tương tác giữa con người. Trong khi đó, virus vẫn tiếp tục biến đổi hàng ngày, hàng giờ, do vậy việc xóa sổ Covid-19 hiện tại là điều không thể. Giáo sư dịch tễ học Bill Hanage của Đại học Harvard chia sẻ: “Con người sẽ không xóa sổ được Covid-19, hay ngăn ngừa hoàn toàn nguy cơ tử vong vì dịch bệnh. Nhưng chúng ta có thể đưa dịch bệnh về mức khi các tổn thất là chấp nhận được”./.