7 QUYỀN HẠN CỦA CẢNH SÁT CƠ ĐỘNG THEO DỰ LUẬT MỚI

Chiều ngày 21/10/2021, Quốc hội nghe tờ trình của Chính phủ và thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Cảnh sát cơ động (CSCĐ).

Theo tờ trình, Chính phủ đánh giá: Sự phát triển của kinh tế - xã hội, sự thay đổi của hệ thống pháp luật, diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, khu vực và trong nước đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ đối với CSCĐ ngày càng nặng nề. Tuy nhiên, sau bảy năm triển khai thực hiện, Pháp lệnh CSCĐ đã bộc lộ những bất cập.

“Xây dựng Luật CSCĐ là cần thiết, phù hợp yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới” - tờ trình nêu.

1. Có thể mang vũ khí lên máy bay

Điều 10 dự thảo luật quy định bảy quyền hạn của CSCĐ, trong đó có hai quyền hạn mới:

- Thứ nhất, được mang theo vũ khí, công cụ hỗ trợ… vào cảng hàng không và lên máy bay dân sự khi chống khủng bố, giải cứu con tin, trấn áp đối tượng nguy hiểm có sử dụng vũ khí; bảo vệ vận chuyển hàng đặc biệt, áp giải bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và sử dụng máy bay riêng… để kịp thời giải quyết các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự.

- Thứ hai, ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái và các phương tiện khác trực tiếp tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm mục tiêu bảo vệ của CSCĐ.

Năm nhóm quyền kế thừa quy định của Pháp lệnh CSCĐ gồm: Sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; xử lý vi phạm hành chính; huy động người, phương tiện, thiết bị… trong trường hợp cấp bách; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp sơ đồ, thiết kế công trình và được vào nơi ở của cá nhân, trụ sở cơ quan, tổ chức để giải cứu con tin, trấn áp hành vi khủng bố và tội phạm…

Trình bày quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho hay có một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể trường hợp được “ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái”. Đồng thời đề nghị rà soát, đối chiếu Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật...

2. Được huy động người, phương tiện, thiết bị

Đáng chú ý, dự thảo dành Điều 17 quy định riêng về việc “huy động người, phương tiện, thiết bị”. Theo đó, trong trường hợp cấp bách để thực hiện nhiệm vụ được quy định tại luật này, CSCĐ được huy động người, phương tiện, thiết bị và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện, thiết bị đó, trừ trường hợp phương tiện, thiết bị thuộc cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện tổ chức quốc tế và người được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự theo quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Việc huy động người, phương tiện, thiết bị trong trường hợp thực hiện nhiệm vụ chống khủng bố thực hiện theo quy định của Luật Phòng, chống khủng bố.

Đáng chú ý, điều luật quy định khi thực hiện nhiệm vụ độc lập, CSCĐ được huy động người, phương tiện, thiết bị của cơ quan, tổ chức, cá nhân tại Việt Nam. Khi thực hiện nhiệm vụ có tổ chức, thẩm quyền huy động người, phương tiện, thiết bị do người chỉ huy trực tiếp của CSCĐ tại hiện trường quyết định.

Ông Lê Tấn Tới đề nghị quy định CSCĐ chỉ được huy động người, phương tiện, thiết bị khi chủ trì thực hiện các nhiệm vụ được giao. Trường hợp CSCĐ phối hợp thực hiện nhiệm vụ thì việc huy động phải do người chỉ huy hoặc lực lượng chủ trì quyết định.

Cũng có ý kiến cho rằng CSCĐ là lực lượng chiến đấu tập trung, tác chiến theo đội hình với quân số lớn. Do vậy, đề nghị cân nhắc trường hợp “thực hiện nhiệm vụ độc lập” của CSCĐ để bảo đảm phù hợp với thực tế. Ý kiến này cũng đề nghị bổ sung quy định người có thẩm quyền huy động phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và cấp trên trực tiếp về quyết định của mình.

3. Chỉ sử dụng CSCĐ trong tình huống đặc biệt

Theo dự thảo luật, CSCĐ có bảy nhóm nhiệm vụ cơ bản, trong đó kế thừa những nhiệm vụ còn phù hợp của Pháp lệnh CSCĐ và bổ sung hai nhiệm vụ mới.

Một số ý kiến đề nghị chỉ quy định những nhiệm vụ trực tiếp liên quan đến việc thực hiện biện pháp vũ trang do CSCĐ chủ trì khi có tình huống phức tạp về an ninh, trật tự đang diễn ra để làm nổi bật tính chất đặc thù của CSCĐ; cần hạn chế sử dụng CSCĐ thực hiện một số nhiệm vụ của lực lượng, đơn vị khác trong công an nhân dân.

Tham gia thảo luận tại tổ, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an, cho hay Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII quy định lực lượng CSCĐ “từng bước hiện đại”, đến Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và Chiến lược bảo vệ Tổ quốc đã xác định CSCĐ là một trong năm lực lượng thuộc công an nhân dân tiến lên hiện đại ngay, mục tiêu đến năm 2025.

Trước một số ý kiến băn khoăn về huy động lực lượng CSCĐ, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết việc huy động lực lượng CSCĐ quy định như trong dự thảo là rất chặt chẽ, chỉ sử dụng CSCĐ trong những tình huống hết sức đặc biệt.

Dự thảo luật gồm năm chương, 32 điều, nội dung cơ bản được xây dựng trên cơ sở bám sát các giải pháp của bốn chính sách đã được Quốc hội, Chính phủ thông qua; kế thừa các quy định còn phù hợp của Pháp lệnh CSCĐ năm 2013.

Dự thảo luật xác định CSCĐ là lực lượng vũ trang nhân dân, thuộc Công an nhân dân Việt Nam. CSCĐ là lực lượng nòng cốt, chuyên trách thực hiện biện pháp vũ trang bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội./.