“DÂN TA PHẢI BIẾT SỬ TA, CHO TƯỜNG GỐC TÍCH NƯỚC NHÀ VIỆT NAM”

Những năm vừa qua, trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT rất ít học sinh lựa chọn môn Lịch sử, điểm thi môn Lịch sử thường xếp cuối so với các môn học khác. Năm 2021, trong tất cả các môn thi của kỳ thi tốt nghiệp THPT, Lịch sử là môn có kết quả thi thấp nhất, có 52,03% số thí sinh có điểm thi dưới trung bình.

Một xu thế chọn ngành nghề hiện nay cho thấy, cha mẹ thường định hướng con theo những tổ hợp dễ chọn trường, chọn nghề và dễ tìm việc làm như các ngành liên quan đến kỹ thuật, kế toán, bác sĩ…, những ngành nghề này, ít xuất hiện bóng dáng của môn Lịch sử. Vậy mà tới đây, ở bậc THPT, Lịch sử sẽ trở thành môn “tự chọn” nằm trong tổ hợp các môn khoa học xã hội. Điều này khiến nhiều người lo ngại số học sinh chọn môn Lịch sử để học sẽ ít đi. Theo đó, trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Lịch sử, giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9), đây là nội dung bắt buộc; giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12), theo lộ trình, năm học 2022 - 2023 sẽ là năm đầu tiên thực hiện môn Lịch sử được bố trí là một môn học trong tổ hợp khoa học xã hội, tức là môn Lịch sử sẽ được xếp trong danh sách môn học tự chọn.

Nếu Lịch sử là môn học lựa chọn, chắc chắn các em học sinh sẽ chỉ lựa chọn những môn học phục vụ cho các kỳ thi, cho ngành nghề mà các em lựa chọn. Chúng ta không kỳ vọng việc học lịch sử sẽ trở thành môn chính, là cốt cán, tuy nhiên môn học Lịch sử phải là bộ môn bắt buộc, để các em học sinh nắm được những kiến thức cơ bản nhất, nhận biết những mốc lịch sử quan trọng; qua đó giáo dục lòng yêu nước, tự hào tự tôn dân tộc, để thấy được rằng lịch sử dân tộc Việt Nam hào hùng như thế nào, các thế hệ cha anh đã phải hy sinh xương máu ra sao mới có được nền độc lập, hòa bình cho chúng ta ngày hôm nay.

Có thể nói rằng, Lịch sử là một môn học đặc biệt bởi nếu không am hiểu lịch sử, không biết về lịch sử dễ gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, nhất là đối với thế hệ trẻ. Lịch sử Việt Nam đặc biệt so với thế giới, bởi lịch sử dân tộc ta là sự kết tinh bằng máu của các cuộc đấu tranh, là quá trình dựng nước và giữ nước của lớp lớp thế hệ suốt chiều dài lịch sử. Đó chính là sức mạnh nội sinh vô cùng to lớn, để nhân dân Việt Nam chúng ta có thể tồn tại vững chãi cho đến hôm nay.

Trong tác phẩm “Lịch sử nước ta”, Bác Hồ viết hai câu mở đầu: Dân ta phải biết sử ta/ Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam. Câu thơ của Người cho thấy, việc dạy và học lịch sử không chỉ là cho mọi người dân Việt Nam nhận biết rõ cội nguồn của mình, mà còn để bồi bổ, giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí tự tôn, tự hào dân tộc. Hai câu thơ của Bác chính là lời dạy cho chúng ta rằng, phải học, phải biết tường tận, cụ thể gốc tích lịch sử nước nhà Việt Nam. “Biết” về lịch sử, biết về quá khứ để thấu hiểu nỗi khổ của dân tộc, rút ra bài học xương máu về giá trị của độc lập, hòa bình; từ đó có quyết tâm xây dựng, bảo vệ và kiến thiết nước nhà; đồng thời phát huy được truyền thống quý báu và niềm tự hào dân tộc của dân ta.

Nếu không biết về lịch sử, con em chúng ta sẽ trở thành những kẻ lưu vong, “mất gốc”, không biết về nguồn gốc gia đình, quê hương, dân tộc của mình như thế nào khi đang sống trên chính quê hương, đất nước mình. Thậm chí có một bộ phận sẽ trở thành kẻ “phản bội” Tổ quốc. Vậy nên, không dạy cho thế hệ tương lai biết tường tận về lịch sử là có lỗi với lịch sử, với dân tộc.

Mới đây, trong cuộc gặp mặt thân mật Đoàn đại biểu Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: nghiên cứu lịch sử không phải để đi tìm quá khứ mà là để tiến về tương lai, để hiểu được quy luật vận động của xã hội, của lịch sử để vận dụng những bài học lịch sử đối phó với thách thức, giải quyết những vấn đề của hiện tại, biết những gì nên làm và những điều nên tránh, tìm kiếm những giá trị chân lý của dân tộc một cách trung thực, những thứ trường tồn của thời gian.

Qua đó, soi sáng cho những bước đi đúng đắn, vững chắc vào những trang giấy lịch sử mà thế hệ con cháu sẽ kế tục viết nên sau này. Nhắc lại lời dạy của Bác Hồ “Dân ta phải biết sử ta/Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, Chủ tịch nước nhấn mạnh lịch sử còn thì văn hóa còn, văn hóa còn thì dân tộc còn, dân tộc còn thì đất nước còn; vũ khí để bảo vệ Tổ quốc không chỉ là súng ống, đạn được mà còn là những giá trị của lịch sử dân tộc, sự hiểu biết sâu sắc của nhân dân về gốc tích nước nhà và đó là truyền thống lịch sử, văn hóa, là niềm tự hào, tự tôn dân tộc. Đảng và Nhà nước rất coi trọng lịch sử dân tộc, gắn liền với bảo tồn các di sản, công trình lịch sử, văn hóa; trong đó quan tâm đến nghiên cứu lịch sử, giáo dục lịch sử.

Tại phiên họp toàn thể của Quốc hội ngày 22/5/2022, Ủy ban Văn hoá Giáo dục đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu ý kiến đông đảo của cử tri, các tầng lớp nhân dân theo hướng quy định môn Lịch sử là môn học bắt buộc đối với cấp trung học phổ thông trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với khối lượng kiến thức phù hợp; thiết kế bao gồm khối lượng kiến thức lịch sử (phần bắt buộc) và khối lượng kiến thức định hướng nghề nghiệp (phần lựa chọn).

Thiết nghĩ, trong quá trình tổ chức thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tiếp tục lắng nghe ý kiến để vừa phù hợp thực tiễn, đáp ứng mong muốn của người dân và các chuyên gia; cũng như yêu cầu nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập môn Lịch sử. Hơn hết, mỗi người dân Việt Nam cần thấm nhuần lời dạy của Bác: “Dân ta phải biết sử ta/Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam” để tự hào và viết tiếp những trang sử vẻ vang mới.

Tuyên giáo