Mạng xã hội trong kỷ nguyên 4.0 được xem là "vũ khí" lợi hại, phản ánh những tâm tư nguyện vọng của mọi người, thông tin nhanh nhạy giúp chúng ta cập nhật bản thân với thế giới. Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là giá trị thật và giá trị được thừa nhận trên mạng xã hội không phải lúc nào cũng đi đôi với nhau, khiến nhiều người hoang mang, dễ bị cuốn vào việc thể hiện cái tôi, muốn nói gì thì nói, muốn chửi ai thì chửi.
.jpg)
Cũng khá nhiều trường
hợp cố tình vượt qua giới hạn, bôi nhọ danh dự của người khác; đăng tin sai sự
thật để câu kéo sự chú ý. Đáng sợ hơn, những thông tin không kiểm chứng, thiếu
cơ sở hay bịa đặt khiến nhiều người lầm tưởng là một quyền lực được mạng xã hội
trao cho nhưng không ai được phép đứng trên luật pháp như vậy, họ đã phải trả
giá.
1. Hậu quả ảo tưởng
quyền lực trên mạng xã hội
Đe dọa, chửi bới, hành
hung, thông tin sai sự thật gây nhiễu thị trường chứng khoán, tài chính - những
hành xử này đã bị các cơ quan chức năng nhắc nhở nhiều lần. Báo chí, công luận
lên tiếng nhưng chúng vẫn lặp đi lặp lại.
Các đối tượng công
khai thách thức dư luận như một cách gây dựng tên tuổi, chứng minh bản thân,
thậm chí ảo tưởng rằng mình là "người hùng mạng", được phép tha hồ
thóa mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm... của người khác, đưa thông tin sai sự
thật, không kiểm chứng về cá nhân tổ chức khác.
Ảo tưởng quyền lực cá
nhân trên mạng xã hội, chà đạp các chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật
đã khiến các đối tượng vướng vào vòng lao lý.
Ngày 15/4 vừa qua,
Đặng Như Quỳnh, người có lượng lớn người theo dõi bị khởi tố vì các bài viết
trên Facebook hàm ý về một số cá nhân đại diện các công ty đang niêm yết trên
sàn chứng khoán sắp bị xử lý hình sự; gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường
chứng khoán, làm thiệt hại về kinh tế, uy tín của tổ chức, cá nhân và nhà đầu
tư.
Ngày 24/3, bà Nguyễn
Phương Hằng bị Công an TP Hồ Chí Minh khởi tố và bắt tạm giam vì hành vi
"Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và
lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" sau một loạt các cuộc livestream "thóa
mạ, kết án nhiều cá nhân " có hàng nghìn người theo dõi.
Trước đó, đối tượng
Nguyễn Văn Thiện, chủ quán Nhắng nướng Hiền Thiện bị xử phạt 12 tháng tù vì tội
"làm nhục người khác", sau khi phát trực tiếp trên Facebook cảnh bắt
khách hàng quỳ gối, chửi bới, đe dọa người khách này vì đã đăng bài tố cáo quán
nướng này có sán trong thực phẩm.
Vợ chồng chủ cửa hàng
quần áo Mai Hường ở Thanh Hóa cũng bị khởi tố và bắt tạm giam sau khi đăng tải
clip chửi bới, đánh đập một cô gái ăn trộm hàng hóa của cửa hàng và bắt đền bù
thiệt hại gấp hàng chục lần giá trị hàng bị đánh cắp. Cặp vợ chồng này giờ đối
mặt với tội danh "làm nhục người khác" và "cưỡng đoạt tài
sản".
Trước đó nữa là những
"giang hồ mạng" như Khá Bảnh, Phú Lê, Đường Nhuệ... với những hình
ảnh phản cảm, phát ngôn gây shock, hành vi bạo lực… cũng không thoát lưới pháp
luật.
Mạng xã hội trao cho
mỗi người khả năng phát ngôn và thể hiện bản thân lớn chưa từng có. Cũng vì
thế, trên mạng xã hội, chúng ta cần rất cẩn trọng với những hành động của mình,
bởi chỉ một phát ngôn không chuẩn mực, một tin đồn vô căn cứ thì ảnh hưởng xấu
nhân lên gấp nhiều lần và chúng ta có thể phải trả giá vì những hành động của
mình trên mạng xã hội.
2. Biến mạng xã hội
thành quan tòa
Bên cạnh các mặt tích
cực mà mạng xã hội mang lại, không ít những hệ lụy đã xảy ra thậm chí có những
hậu quả nặng nề đến mức không thể khắc phục được. Ý thức về pháp luật, trách
nhiệm xã hội, trách nhiệm phát ngôn của một bộ phận cư dân mạng còn hạn chế.
Một sự thật không thể chối cãi là hiện nay, nhiều người tự cho mình là
"quan tòa", "người phán xử" trước một sự việc chưa rõ đúng
sai.
Bức ảnh một người đàn
ông cầm trên tay 2 con chim đã bị làm thịt, ngay lập tức bị quy kết là xâm hại
động vật hoang dã, quý hiếm.
Nam ca sĩ nhập viện
sau sô diễn 20 năm phải hủy bỏ, anh nhận về lời động viên "Ốm gì mà thần
sắc tươi tỉnh, tóc vuốt keo, da trắng hồng", "làm màu",
"diễn sâu", "chắc mới đi chơi về mệt quá"…
Hay "sống thế thì
sống làm gì? thà chết đi còn hơn!", "bố mẹ vất vả kiếm tiền nuôi ăn
học mà lại yêu đương nhắng nhít như thế thì sống làm gì nữa"… cơn bão bình
luận ác ý trước clip nữ sinh hôn bạn trai. Đau lòng hơn, nữ sinh ấy đã tìm đến
cái chết.
Ngày càng xuất hiện
nhiều "anh hùng bàn phím" ẩn danh, lập tòa án công lý ảo... từ chuyện
gia đình, công sở, tình yêu đến kinh doanh, các vấn đề xã hội...
Thậm chí, có không ít
cá nhân công khai livestream, lập kênh YouTube chỉ trích, mạt sát, kết tội
người khác bằng lời lẽ thách thức, lôi kéo cộng đồng mạng.
Nhiều hội nhóm tẩy
chay các cá nhân, bắt nạt hội đồng lập ra ngày một nhiều, khiến đám đông a dua
ngày một phình to, vô tình hay cố ý khoét sâu thêm nỗi đau của nhiều người, bất
chấp đúng sai, phải trái.
Người đọc, người xem
bị dẫn dắt, che mắt theo chủ đích cá nhân của một đối tượng không hề quen biết.
Và hậu quả là, nhiều sự việc, câu chuyện, tin tức không rõ thực hư, đã mặc
nhiên được cho là sự thật bởi độ phủ trên không gian mạng.
Khi bạn chỉ ngón tay
phán xét ai đó thì thường nhận lại tới 3-4 ngón tay chỉ ngược về mình. Vì thế,
mỗi người cần thận trọng trước mỗi cú click chuột. Bởi đằng sau mỗi dòng bình
luận, luôn là số phận của một ai đó và một ngày nào đó sẽ là chính bạn và người
thân
Mạng ảo nhưng hậu quả
thì thật. Pháp luật ghi nhận quyền tự do ngôn luận, tự do bày tỏ quan điểm,
thái độ, ý kiến của công dân, nhưng phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; bảo
đảm lợi ích của Nhà nước, và quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá
nhân.
Cũng đã có một loạt
các văn bản quy phạm pháp luật như Luật Tiếp cận thông tin; Luật An ninh mạng;
Luật Viễn thông; Bộ luật Hình sự; Bộ luật Dân sự hay gần nhất là Bộ quy tắc ứng
xử trên không gian mạng, Quy tắc ứng xử của nghệ sĩ, người có ảnh hưởng tới
công chúng... để điều chỉnh phát ngôn, hành vi, ứng xử và cả sản phẩm văn hóa
trên không gian mạng.
3. Để không gian mạng
"sạch" và an toàn
Mới đây, sản phẩm MV
"There's No One At All" của Sơn Tùng M-TP đã ngay lập tức gây xôn xao
dư luận theo hướng tiêu cực khi vừa đăng tải trên mạng YouTube. Rất nhanh
chóng, Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã
phối hợp chặt chẽ, ra quyết định xử phạt Sơn Tùng M-TP 70 triệu đồng và gỡ
video nhạc khỏi các nền tảng số, vì MV "có hình ảnh, động tác, phương tiện
biểu đạt, hình thức biểu diễn tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng
và tâm lý xã hội".
Nhằm tạo một không
gian mạng lành mạnh, an toàn trong giới hoạt động nghệ thuật, Bộ Quy tắc ứng xử
của nghệ sĩ đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch ban hành, khuyến khích
nghệ sĩ sử dụng tài khoản mạng xã hội cá nhân để chia sẻ, đăng tải thông tin
công khai, minh bạch, chính xác, có ích cho xã hội; không lợi dụng hình ảnh để
trục lợi cá nhân... Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã ban hành Bộ quy tắc
ứng xử trên mạng xã hội.
Hiện số người dùng
Facebook, Youtube tại Việt Nam lên tới hàng chục triệu người, chủ yếu là giới
trẻ, những người dễ bị tổn thương trên môi trường mạng. Bộ Thông tin và Truyền
thông đã triển khai Đề án "Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng
tạo trên môi trường mạng", đặc biệt phối hợp chặt với các nền tảng xuyên
biên giới như Facebook, YouTube, TikTok, áp dụng các công nghệ kỹ thuật hiện
đại như công nghệ trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn... để nhanh chóng gỡ
bỏ những nội dung xấu, độc.
Tất cả những giải pháp
từ góc độ pháp lý - kỹ thuật - giáo dục tuyên truyền được coi như kiềng 3 chân,
giúp điều chỉnh phát ngôn, hành vi, ứng xử và cả sản phẩm văn hóa trên mạng xã
hội một cách hiệu quả nhất, góp phần đảm bảo một không gian mạng lành mạnh, "sạch"
và an toàn.
Luôn mong muốn góp
phần làm trong sạch không gian mạng, chống lại sự hoành hành của thông tin giả,
xấu, độc nhưng nhiều người trên cộng đồng mạng đang vô tình tiếp tay phát tán
chúng. Mỗi chúng ta phải là 1 người sử dụng mạng xã hội có bản lĩnh, có văn
hóa, ứng xử văn minh thì mới mong xây dựng một cộng đồng mạng xã hội lành mạnh.
Còn sự ảo tưởng sức mạnh từ ngoài đời thật cho đến môi trường mạng xã hội đều
để lại những hậu họa khôn lường./.
VTV
Đăng nhận xét