Bài học từ thực tiễn và những giải pháp cấp thiết trong bối cảnh hội nhập
.jpg)
Trong
bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế thị trường, lối sống thực dụng
đang trở thành một thách thức đáng lo ngại, đặc biệt trong giới trẻ Việt Nam.
Đây là biểu hiện của sự lệch lạc trong nhận thức về giá trị sống, khi vật chất,
lợi ích cá nhân được đề cao một cách cực đoan, còn giá trị tinh thần, đạo đức
truyền thống lại bị xem nhẹ, thậm chí bị coi là lỗi thời. Những tác động này
không xuất hiện một cách tự phát, mà là kết quả của nhiều thủ đoạn tuyên truyền
tinh vi, có chủ ý.
Thủ
đoạn tinh vi, hệ lụy sâu rộng
Một
trong những thủ đoạn phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay là thông qua các
phương tiện truyền thông đại chúng và mạng xã hội. Theo khảo sát của Viện
Nghiên cứu Thanh niên năm 2024, có tới 68% thanh thiếu niên được hỏi cho rằng
“sở hữu vật chất, tài sản” là thước đo của thành công. Không ít phim ảnh,
chương trình giải trí, video quảng cáo đã trực tiếp hoặc gián tiếp ca ngợi lối
sống hưởng thụ, lấy sự giàu sang, xa hoa làm tiêu chuẩn sống lý tưởng.
Không
ít clip trên YouTube, TikTok với nội dung “đổi đời thần tốc” nhờ đầu tư tài
chính mạo hiểm, bán hàng đa cấp trá hình, hoặc những video khoe nhà lầu, xe
hơi, hàng hiệu thu hút hàng triệu lượt xem và bình luận. Trong khi đó, những
nội dung về giá trị đạo đức, lao động chân chính lại thường kém phổ biến hơn.
Một số KOLs, hot TikToker còn công khai truyền tải thông điệp lệch lạc như
“không cần học vẫn làm giàu”, khiến nhiều bạn trẻ ngộ nhận và chạy theo hào
nhoáng ảo.
Khoảng
trống trong giáo dục giá trị sống
Bên
cạnh tác động từ truyền thông, hệ thống giáo dục vẫn còn những khoảng trống
trong việc xây dựng giá trị sống đúng đắn cho thế hệ trẻ. Theo Bộ Giáo dục và
Đào tạo, chỉ khoảng 41% học sinh, sinh viên được khảo sát đánh giá “đạo đức,
nhân cách” là yếu tố phát triển quan trọng nhất. Trong khi đó, một bộ phận giới
trẻ lại đặt mục tiêu “làm giàu nhanh” lên trên việc học tập và rèn luyện lâu
dài.
Thực
tế, ở nhiều nơi, hoạt động giáo dục đạo đức, kỹ năng sống vẫn chưa được đầu tư
đúng mức. Việc chưa hình thành nhiều mô hình sinh hoạt cộng đồng hiệu quả cũng
là nguyên nhân khiến lối sống thực dụng có đất sống trong giới trẻ.
Giải
pháp căn cơ, bài bản và đồng bộ
Để
đẩy lùi hiệu quả lối sống thực dụng, cần sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía:
Thứ
nhất, gia đình và nhà trường cần kết hợp chặt chẽ trong việc rèn luyện nhân
cách, đạo đức cho thanh thiếu niên. Cần khơi dậy trong thế hệ trẻ tinh thần yêu
nước, nhân ái, sống có lý tưởng và trách nhiệm.
Thứ
hai, các cơ quan chức năng cần kiểm duyệt chặt chẽ nội dung truyền thông, xử lý
nghiêm minh các hành vi tuyên truyền, cổ súy lối sống lệch chuẩn. Đồng thời,
đầu tư phát triển mạnh các sản phẩm văn hóa tích cực, góp phần lan tỏa giá trị
sống đẹp. Cần nhân rộng các điển hình như anh Nguyễn Văn Lộc (Quảng Ngãi) – một
thanh niên vượt khó vươn lên làm giàu bằng mô hình nông nghiệp sạch, sống tử tế
và lan tỏa cảm hứng khởi nghiệp lành mạnh.
Thứ
ba, bản thân mỗi thanh niên cần hình thành “kháng thể tinh thần” vững chắc. Cần
biết chọn lọc, suy xét kỹ lưỡng thông tin, hiểu rằng thành công thực sự đến từ
học tập, lao động và cống hiến, chứ không phải từ sự phù phiếm, hưởng thụ nhất
thời.
Kết
luận
Cuộc
đấu tranh chống lại lối sống thực dụng trong lớp trẻ không chỉ là nhiệm vụ của
ngành giáo dục hay truyền thông, mà là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và
toàn xã hội. Việc định hình giá trị sống đúng đắn cho thế hệ trẻ hôm nay cũng
chính là nền móng cho sự phát triển bền vững, nhân văn và tự chủ của đất nước
trong tương lai.
St
Đăng nhận xét