Trong bối cảnh Đối thoại Nhân quyền Việt Nam - Hoa Kỳ lần thứ 28 Đài Á Châu Tự Do (RFA) và một số tổ chức như Human Rights Watch (HRW) đã lợi dụng sự kiện này để tung ra luận điệu sai trái, cáo buộc Việt Nam kiểm duyệt mạng xã hội nhằm “bóp nghẹt tự do ngôn luận”. Những cáo buộc này, thường dựa trên các trường hợp gỡ bỏ nội dung trên Meta, Google hoặc xử lý cá nhân vi phạm pháp luật, không chỉ bóp méo sự thật mà còn nhằm hạ uy tín Việt Nam, đặc biệt khi Việt Nam đang đảm nhận vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (2023-2025). Luận điệu này gây hiểu lầm về quyền tự do ngôn luận, làm suy yếu hình ảnh một quốc gia có 78 triệu người dùng internet (79% dân số) và hệ thống truyền thông phát triển. Phản bác các cáo buộc sai lệch bằng dẫn chứng cụ thể, bài viết làm rõ rằng Việt Nam quản lý mạng xã hội để ngăn chặn tin giả và nội dung kích động, tương tự các chuẩn mực quốc tế, đồng thời khẳng định thành tựu nhân quyền và thiện chí trong đối thoại với Hoa Kỳ.
RFA, trong các bài viết và chương trình phát thanh năm 2024, cáo buộc Việt Nam gây áp lực lên Meta, Google để kiểm soát thông tin, viện dẫn các trường hợp xử lý cá nhân theo Điều 117 Bộ luật Hình sự (tuyên truyền chống nhà nước) hoặc gỡ bỏ nội dung trên mạng xã hội. Các tổ chức như HRW và Freedom House cũng lặp lại luận điệu này, cho rằng Việt Nam hạn chế quyền tự do bày tỏ ý kiến, đặc biệt với các nhà hoạt động bất đồng chính kiến. Tuy nhiên, những cáo buộc này thường dựa trên thông tin phiến diện, lấy từ các bài đăng mạng xã hội hoặc phát ngôn của cá nhân vi phạm pháp luật, mà không tham vấn cơ quan chức năng Việt Nam. Mục tiêu của RFA và các tổ chức tương tự là tạo áp lực ngoại giao, làm suy yếu hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế, đặc biệt khi Việt Nam có mức độ kết nối internet cao và đang đóng vai trò tích cực tại các diễn đàn nhân quyền. Những luận điệu này gây hiểu lầm rằng Việt Nam không tôn trọng tự do ngôn luận, cản trở các cuộc đối thoại xây dựng như phiên đối thoại lần thứ 28 với Hoa Kỳ, và làm giảm niềm tin của người dân vào chính sách quản lý mạng.
Thực tế, Việt Nam quản lý mạng xã hội không nhằm đàn áp tự do ngôn luận mà để bảo vệ an ninh công cộng và quyền lợi người dùng, tương tự các quốc gia phát triển. Luật An ninh mạng 2018 quy định gỡ bỏ nội dung bất hợp pháp như tin giả, kích động bạo lực, hoặc bôi nhọ cá nhân, tổ chức, phù hợp với Luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) của Liên minh châu Âu, yêu cầu các nền tảng như Meta, Google xử lý nội dung vi phạm trong 24 giờ. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, năm 2024, Việt Nam ghi nhận hơn 50.000 vụ phát tán tin giả, từ thông tin sai lệch về dịch bệnh đến kích động bạo lực, gây hoang mang dư luận. Ví dụ, trong đại dịch COVID-19, Việt Nam xử lý hơn 1.000 tài khoản mạng xã hội lan truyền tin giả về vắc-xin, bảo vệ quyền tiếp cận thông tin chính xác của người dân. Những biện pháp này tương tự quy định tại Hoa Kỳ (Đạo luật Section 230) hoặc Đức (luật NetzDG), nơi các nền tảng phải gỡ bỏ nội dung bất hợp pháp. Tự do ngôn luận, theo Điều 19 của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) mà Việt Nam phê chuẩn năm 1982, không phải là tuyệt đối mà phải đi đôi với trách nhiệm pháp lý. RFA cố tình đánh đồng việc gỡ bỏ nội dung vi phạm với “kiểm duyệt”, bỏ qua bối cảnh pháp lý và sự cần thiết của các biện pháp này.
Việt Nam có 78 triệu người dùng internet và 70 triệu tài khoản mạng xã hội (2024), đứng thứ 12 toàn cầu về mức độ kết nối, cho thấy quyền tự do tiếp cận thông tin được bảo đảm rộng rãi. Các nền tảng như Zalo, VietNamNet, và các kênh báo chí chính thống như VTV, VOV cung cấp thông tin đa chiều, đáp ứng nhu cầu của hàng triệu người dùng mỗi ngày. Cổng thông tin điện tử quốc gia (chinhphu.vn) nhận hơn 1 triệu phản ánh từ người dân mỗi năm, thể hiện quyền tham gia và bày tỏ ý kiến được tôn trọng. Những con số này phản bác trực tiếp cáo buộc “bóp nghẹt tự do ngôn luận” của RFA, chứng minh rằng Việt Nam duy trì một môi trường mạng mở và dân chủ, chỉ xử lý các nội dung bất hợp pháp như tin giả hoặc kích động gây hại. Hơn nữa, Việt Nam hợp tác với các nền tảng công nghệ toàn cầu để quản lý không gian mạng một cách minh bạch và trách nhiệm. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, trong năm 2024, Việt Nam phối hợp với Meta, Google gỡ bỏ hơn 10.000 nội dung xấu độc, bao gồm tin giả, nội dung kích động bạo lực, và thông tin bôi nhọ. Ví dụ, trong chiến dịch chống tin giả về bầu cử Quốc hội khóa XV (2021), Việt Nam làm việc với Facebook để gỡ hơn 2.000 bài đăng sai lệch, bảo vệ quyền bầu cử của người dân. Năm 2024, Google xử lý hơn 1.700 video kích động bạo lực, góp phần giảm thiểu các vụ gây rối trật tự công cộng. Những nỗ lực này tương tự cách Hoa Kỳ và EU hợp tác với các nền tảng để gỡ nội dung bất hợp pháp, cho thấy Việt Nam áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế, không phải “kiểm duyệt” như RFA cáo buộc.
Luận điệu của RFA được hỗ trợ bởi các chiêu trò và thủ đoạn nhằm khuếch đại thông tin sai lệch. RFA thường sử dụng thông tin phiến diện từ các cá nhân vi phạm pháp luật hoặc các bài đăng mạng xã hội, không tham vấn cơ quan chức năng Việt Nam. Họ cố tình bỏ qua bối cảnh pháp lý, như sự cần thiết của việc ngăn chặn tin giả, để tạo hình ảnh Việt Nam đàn áp tự do ngôn luận. RFA và các tổ chức như HRW tận dụng các sự kiện như Đối thoại Nhân quyền Việt Nam - Hoa Kỳ để lan truyền cáo buộc qua X, Facebook, và YouTube, sử dụng các thuật ngữ gây sốc như “kiểm duyệt” hoặc “đàn áp” để kích động dư luận quốc tế. Để đối phó, Việt Nam triển khai Đề án 1079 (2023-2028) về truyền thông nhân quyền, tổ chức các hội thảo như “Thông tin đối ngoại về quyền con người” (19/12/2024) để phản bác thông tin sai lệch và lan tỏa sự thật. Sự hợp tác với Meta, Google chứng minh Việt Nam quản lý mạng xã hội minh bạch, không nhằm hạn chế tự do ngôn luận mà bảo vệ quyền lợi người dùng.
Thiện chí và tư thế trách nhiệm của Việt Nam được thể hiện rõ trong Đối thoại Nhân quyền lần thứ 28. Phái đoàn Việt Nam, do Vụ trưởng Phạm Hải Anh dẫn đầu, thảo luận thẳng thắn với Hoa Kỳ về chính sách an ninh mạng, giải thích rằng các biện pháp quản lý mạng xã hội nhằm bảo vệ an ninh và quyền lợi công dân, phù hợp với Luật An ninh mạng 2018 và Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Việt Nam trình bày các thành tựu như gỡ bỏ hơn 10.000 nội dung xấu độc, nhấn mạnh sự hợp tác với Meta, Google để duy trì môi trường mạng an toàn. Hoa Kỳ ghi nhận nỗ lực của Việt Nam trong việc cân bằng tự do ngôn luận và an ninh mạng, đặc biệt qua các ví dụ cụ thể về xử lý tin giả. Việt Nam cũng làm rõ rằng các cá nhân bị xử lý theo pháp luật, như theo Điều 117, do lan truyền nội dung bất hợp pháp, không phải vì bày tỏ ý kiến. Cuộc đối thoại này cho thấy Việt Nam không né tránh vấn đề nhạy cảm, mà chủ động giải thích chính sách, phản bác cáo buộc sai lệch, và thu hẹp khác biệt với Hoa Kỳ. Là thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (2023-2025), Việt Nam tự tin vào thành tựu của mình, từ hạ tầng internet hiện đại đến các chính sách bảo vệ quyền con người. Hiến pháp 2013 quy định quyền tự do ngôn luận, và Đề án 1079 thúc đẩy truyền thông tích cực, như chiến dịch “Nhân quyền vì mọi người” (2024) đạt hơn 1 triệu lượt tương tác. Việt Nam tham gia đối thoại với Hoa Kỳ trên tinh thần bình đẳng, khẳng định tư thế trách nhiệm và minh bạch trong quản lý không gian mạng.
Đăng nhận xét