Xâm lăng văn hóa
Hiện nay, văn hóa ngoại lai đang âm thầm lấn át văn hóa Việt khiến khán giả đang bị thụ động tiếp nhận và ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi, ứng xử, từ cách nói năng đến cách ăn mặc. Tình trạng giới trẻ mê phim Hàn, nhạc ngoại đến gameshow truyền hình quốc tế, truyện, sách thiếu nhi nước ngoài đang dần trở thành một xu thế.
Ở lĩnh vực điện ảnh – truyền hình, điện ảnh nước ngoài đang làm mưa làm gió. Tổng số gần 150 kênh truyền hình trên hệ thống truyền hình cáp của Đài Truyền hình Việt Nam, những kênh phim nước ngoài chiếm vị trí áp đảo, nhất là phim Hàn Quốc, Trung Quốc. Trong khi đó, phim Việt chỉ xuất hiện khiêm tốn trên một số kênh. Phim Việt mới thì ít, phim cũ phát đi phát lại thì nhiều. Những năm gần đây, thị trường phim Việt không có bước khởi sắc. Nếu như mỗi năm, hơn 100 bộ phim ngoại nhập thì chỉ có khoảng chục bộ phim Việt được sản xuất. Sự du nhập ồ ạt của phim nước ngoài khiến các bộ phim trong nước khó vào rạp, khó có cơ hội để tiếp cận công chúng. Đây là nỗi buồn của người làm điện ảnh Việt.
Không riêng điện ảnh, những chương trình truyền hình đang có sự đổ bộ ồ ạt của các gameshow nhập ngoại. Liệt kê tất cả những gameshow đang ăn khách trên các kênh truyền hình hiện nay đều là những chương trình mua bản quyền từ nước ngoài: Giọng hát Việt (Mỹ), Vietnam Idol (Mỹ), Bước nhảy hoàn vũ (Anh), Cặp đôi hoàn hảo (Anh), Vietnam’s Next top model (Mỹ), Cuộc đua kỳ thú (Mỹ), Chiếc nón kỳ diệu (Mỹ), Ai là triệu phú (Anh), Ngôi sao Việt (Hàn Quốc), Nhân tố bí ẩn (Anh), Giai điệu tự hào (Nga)… Trong khi đó, gameshow thuần Việt èo uột, nhường sân cho gameshow nhập ngoại.
Lĩnh vực âm nhạc cũng không thể tránh khỏi nạn ngoại xâm. Trong khi nhạc dân gian truyền thống, những ca khúc nhạc Việt gần như không có cơ hội xuất ngoại thì nhạc quốc tế lại phủ sóng dày đặc trên các phương tiện thông tin đại chúng. Điều đáng bàn, dòng nhạc Hàn Quốc tuy không mấy hấp dẫn về ca từ thậm chí còn bị coi là nhảm nhưng lại được một số bạn trẻ hâm mộ cuồng nhiệt. Những nhóm nhạc Hàn gây sốt các bạn tuổi ô mai bởi ngoại hình đẹp mắt, vũ đạo điêu luyện. Chính sự du nhập của nhạc quốc tế tạo cho ca sĩ Việt một xu thế sính ngoại, chạy theo hình thức mà quên đi chất lượng. Điều này lý giải vì sao những bài hát “thảm họa”, thời trang gây “sốc” được phát triển lổn nhổn như một trào lưu trong giới showbiz Việt hiện nay.
Đấy là văn hóa giải trí, còn văn hóa đọc cũng đang diễn ra trình trạng ngoại lai đáng báo động. Trên thị trường, sách ngoại, sách dịch thuật bạt ngàn thậm chí truyện tranh Trung Quốc, Nhật Bản trình bày nghệch ngoạc, nội dung nhạt nhẽo, không phù hợp thuần phong, mỹ tục vẫn được bày bán và được độc giả nhiệt tình đón nhận. Thực tế, tác phẩm văn học mới của Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay, thiếu bóng những tác phẩm gây tiếng vang, gây sốt độc giả. Văn học trong nước đang ngày một lép vế trước văn học ngoại.
Cuộc chiến chống văn hóa ngoại lai
Cuộc chiến chống văn hóa ngoại lai
Trong quá trình hội nhập quốc tế, thế hệ trẻ đang có những tác động nhất định, tư duy đến lối sống đều hiện đại và chủ động hơn. Tuy nhiên, trong tình trạng văn hóa nước ngoài xâm nhập quá đà ở hầu hết các mảng của đời sống văn hóa tinh thần nước ta như hiện nay đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hành vi, đạo đức, tư duy của thanh thiếu niên.
Văn hóa truyền thống trong nước đang dần bị mai một. Những người trẻ chẳng mấy hào hứng với các loại hình nghệ thuật dân gian. Các rạp hát, nhà hát đã vắng bóng người hâm mộ. Trong khi đó khán giả sẵn sàng bỏ ra vài triệu đồng để mua vé đi xem một show nhạc Hàn Quốc, thậm chí đáng buồn hơn các bạn trẻ sẵn sàng hôn lên ghế mà thần tượng ngồi hay khóc lóc, sung sướng chỉ vì được sờ vào giầy thần tượng. Trong những cuộc thi ca hát trên truyền hình hiện nay, hầu hết các thí sinh tham dự đều chọn các ca khúc nhạc ngoại thay vì hát những bài hát tiếng mẹ đẻ bởi cho rằng như thế mới là tài năng. Lối sống gấp, sống ẩu, sống không có mục tiêu đang hình thành ở không ít các bạn trẻ.
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng lệch lạc trong lối sống, xuống cấp văn hóa của bộ phận thế hệ trẻ một phần do hậu quả của việc du nhập một cách tràn lan, thả nổi, thiếu kiểm soát những luồng văn hóa ngoại lai, độc hại. Điều này gây nguy hiểm đến sự phát triển văn hóa trong nước. Đã đến lúc, các nhà quản lý văn hóa cần có một tầm nhìn chiến lược để cân bằng, điều tiết giữa hai luồng văn hóa nội và ngoại. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng ban hành những quy chế, kiểm soát chặt chẽ, không để văn hóa “đen” xâm nhập. Giáo dục nhà trường cũng phải đề cao vai trò của văn hóa để ngay khi ở lứa tuổi cắp sách tới trường, các em đã nhận thức, biết yêu và trân trọng hơn những giá trị văn hóa dân tộc.
Song cuộc chiến chống xâm lăng văn hóa sẽ không dễ dàng nếu như mỗi chúng ta không biết tự nâng cao nhận thức, làm giàu nhân cách văn hóa. Mỗi công dân cần phải đồng lòng, tỉnh táo để văn hóa dân tộc “hòa nhập chứ không hòa tan” trước các làn sóng văn hóa ngoại lai.
Nguyễn Hoài
Đăng nhận xét