Từ tháng 7 đến tháng 12/2018, Facebook hợp tác với chính quyền Việt Nam nhưng mức độ hợp tác giới hạn vào việc ngăn chặn tiếp cận nội dung, chứ chưa đến mức cung cấp thông tin người dùng vì Luật An ninh mạng lúc đó chưa có hiệu lực ở Việt Nam. Cùng trong giai đoạn đó, trong phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ ngày 5/9/2018, bà Sheryl Sandberg – Giám đốc hoạt động của Facebook – đã cho biết Facebook không có máy chủ ở Việt Nam và công ty này “không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam, bao gồm cả thông tin về chính trị”. Tuy nhiên, ngày 24/5/2019, Reuters dẫn lời phát ngôn của Facebook từ "báo cáo minh bạch" cho biết các nội dung bị che đi ở Việt Nam là vì "vi phạm pháp luật sở tại (căn cứ theo Luật An ninh mạng)", FB cũng đã cung cấp profile của 03 tài khoản người dùng và Facebook thực hiện điều này dù không vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Trong 1563 yêu cầu được xử lý đó, Facebook nhận từ chính phủ Việt Nam 7 yêu cầu thông tin người dùng liên quan đến 12 tài khoản Facebook cá nhân khác nhau (trong đó 5 yêu cầu vì lý do thủ tục pháp lý, 2 yêu cầu vì lý do khẩn cấp). Chủ yếu trong 3 lĩnh vực: "vi phạm về nội dung, phát triển kinh tế và thuế". Tức là có 1553 ‘bài’ hay ‘tút’ (post) trên Facebook đã bị (hoặc là chính phủ, hoặc là cá nhân, hoặc là doanh nghiệp tại Việt Nam) yêu cầu Facebook ‘che đi’, và Facebook làm theo.
Facebook cũng giới hạn tiếp cận 3 tài khoản cá nhân Facebook do yêu cầu từ Việt Nam. Theo giải thích của Facebook trong báo cáo, họ chấp thuận các yêu cầu giới hạn tiếp cận nội dung này chủ yếu với hai lý do:
1. Đầu tiên là để tuân thủ Điều 5 – Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng. Nghị định này cấm hành vi lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng nhằm một số mục đích nhất định. Trong đó bao gồm:
“Chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền chiến tranh, khủng bố; gây hận thù, mâu thuẫn giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo…”
“Đưa thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân…”
2. Tiếp theo là vì các yêu cầu này xuất phát từ các cơ quan nhà nước Việt Nam là: Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông) và Bộ Công an. Đây là các cơ quan có thẩm quyền thực thi Nghị định 72, cũng như trong Luật An ninh mạng có quy định thẩm quyền.
Theo Facebook, họ cũng chấp thuận yêu cầu hạn chế tiếp cận nội dung từ các doanh nghiệp lớn ở Việt Nam bao gồm Heineken, Nestlé, và Suntory PepsiCo Vietnam. Các doanh nghiệp này yêu cầu ‘che’ các thông tin về sản phẩm bị cáo buộc là xuyên tạc (defamation).
Báo cáo minh bạch của Facebook không làm rõ trong 1556 yêu cầu hạn chế tiếp cận nội dung nói trên có bao nhiêu là từ chính phủ Việt Nam và bao nhiêu là từ các doanh nghiệp hay cá nhân. Có điều, theo báo chí chính thống trong nước đưa tin mới đây là Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử đã gây sức ép thành công để cả Facebook và Google “gỡ bỏ” “6.811 video clip xấu độc, 3.000 đường link có vi phạm, 193 tài khoản giả mạo, 159 tài khoản nói xấu, bôi nhọ lãnh đạo, tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước và 18 kênh chuyên tung tin xuyên tạc”.
Như vậy, rõ ràng, Facebook đã có sự chấp nhận từng bước trước việc yêu cầu của chính quyền Việt Nam về việc ngăn chặn sử dụng trang mạng xã hội lớn nhất thế giới này để vi phạm pháp luật Việt Nam. Nó cho thấy sự hợp tác của công ty này nhằm bảo vệ thị trường đưa lại doanh thu hơn 250 triệu USD/năm cho Facebook trong thời gian vừa qua.
Điều này càng cho thấy, lợi ích kinh tế sẽ chi phối tất cả trong quan hệ với các doanh nghiệp cung cấp xuyên biên giới hiện nay. Sẽ chẳng có sự ủng hộ tuyệt đối nào cho cái gọi là “dân chủ, nhân quyền của phương Tây” mà đám dân chủ ở nước ta vẫn hàng ngày tự đắc. Và câu hỏi liệu Facebook và Google có rút khỏi Việt Nam sau khi luật An ninh mạng có hiệu lực hay không? Chắc chắn câu trả lời là còn lâu nhé, vì còn thu được tiền, còn lợi ích ở Việt Nam thì chẳng bao giờ, Facebook, Google hay bất cứ doanh nghiệp nước ngoài nào rút khỏi Việt Nam cả.
T.D
Đăng nhận xét